10 Mar 2024 13 dk okuma süresi bülten

🍎 Apple'a 1.84 Milyar Avro Ceza! - Hafta 10/2024

Herkese selamlar dostlar yeni bir bültene hoş geldiniz! Bugün 10 Mart 2024.

Bültende bu hafta Nintendo Switch emülatörü Yuzu kapatılıyor, Stable Diffusion 3 yayınlanıyor, Apple 2 milyar dolara yakın para cezasına çarptırılıyor ve Microsoft bilgisi dahilinde olan bir sıfır gün açığını 6 ay sonra kapatıyor.

Hepsi ve daha fazlası aşağıda sizlerle!

🐧 Özgür Yazılım

GNOME 46 ile birlikte VRR özelliği gelecek. VRR, ekranda gösterilen kare hızı değerine bağlı olarak monitörün yenileme hızını değiştirmenize olanak sağlıyor. Böylece ekrandaki yırtılmaları önlüyorsunuz. VRR'ı KDE destekliyordu ama GNOME'un desteklemediğini bilmiyordum. Yeni sürümde GNOME da bu özelliğe kavuşacak.

Fransa mahkemesi GPL lisansını ihlal eden bir firmayı 650 bin avro para cezasına çarptırdı. İşin ilginç yanı bu dava 2010'dan beri sürüyormuş. Kararın alınması 14 sene sonra olsa da GPL kodlu içeriği alıp değiştirdikten sonra geri yayınlamamanın cezasını vermişler.

2 sürüm sonra Fedora 41'de artık X11 desteği olmayacak. 40. sürümde mi yoksa 41. sürümde mi yapılacağı geçtiğimiz aylarda tartışılıyordu ve 41'de olacağı konusunda hemfikre varmışlar. Fedora 42'nin 2025 ilk çeyreğinde çıkacağını hatırlatalım. 2025 yılında yavaş yavaş X11'e elveda edeceğiz gibi gözüküyor.

Issue #414: no longer install gnome xorg sessions by default - fedora-workstation - Pagure.io

Pagure.io

Bu hafta Plasma 6'yı incelemiştik ve Plasma 6 Arch için de yayınlandı. Arch kullanıcıları sistemini güncelleyerek erişebilirler. Ben de şu an Plasma 6 kullanıyorum ve her şey güzel çalışıyor.

🤖 Yapay Zeka

Hindistan hükumeti büyük şirketlerin yeni bir model yayınlamadan önce devletten izin alması gerektiğini duyurdu. Birileri takar mı Hindistan'ı bilmiyorum ama en kötü ihtimalle bu durum, bazı YZ modellerinin Hindistan'a daha geç gelmesi demek olur.

Anthropic, Claude 3 modellerini yayınladı. Opus, Sonnet ve Haiku adlarıyla gelen bu modellerden Opus, GPT-4 ve Gemini Ultra'yı test sonuçlarında geçiyormuş. 1 milyon token penceresi var. Buna ek olarak Opus'un bilgi doğruluğunun diğer yapay zekalara göre 2 kat daha arttığını iddia ediyorlar. Yapay zeka modelleri her geçen gün hızla gelişiyor. Bundan 1-2 sene sonra ne seviyeye geleceğiz merak ediyorum.

Stable Diffusion 3'ün araştırma kağıdı yayınlandı. Testlere göre Stable Diffuson'ın yeni modeli, Dall-E 3, Midjournay 6 ve Ideogram 1'den daha iyi sonuçlar veriyor. Herkesin kolayca erişebilmesi için 800M modelden 8B'ye kadar değişen farklı modeller yayınlanacak. Stable Diffusion modellerini normal bilgisayarlarda çevrimdışı kullanabildiğimiz için bu gelişmeleri duymak daha da sevindirici.

Cloudflare yapay zekalar için güvenlik duvarı geliştirdiğini duyurdu. Buna göre yazılar yapay zekaya ulaşmadan önce Cloudflare'in güvenlik duvarına ulaşıp zararlı bir amaç var mı yok mu diye tespit edilecek. Tespit edilirse engellencek. Tabii zararlı olmayanların da bu sistemden geçeceğini varsayacak olursak Cloudflare için güzel bir veri seti daha çıkmış oluyor. Eminim kötü yönde kullanılmaz. 😄

Elon Musk'ın OpenAI dava etmesinden sonra, OpenAI geçmişte Elon ile yapılan e-postaları paylaştı. Buna göre Elon Musk zaten şirketin kar amacı gütmeden başarılı olabileceğini düşünmüyormuş ve kendisi şirketi Tesla ile birleştirmek istemiş. Reddedilince ayrılıp kendi yapay zekası üzerina uğraşacağını söylemiş. Yani Elon'ın açtığı davaya bakınca kendisiyle çelişiyor yalnız işin ayrı komik yani OpenAI hala ilk çıktıkları "açık" olma misyonuna uyduklarını iddia ediyor. Nedeniyse ücretsiz versiyonlarının olmasıymış. Bir şeyin açık olması demek ücretsiz versiyonunun olamsı mı demek? Yoksa özgürce istediğin alanda istediğin şekilde kullanabilmek mi demek? OpenAI'ın çıktığı vaatleri yerine getirmediğini biliyoruz. Elon'ın açtığı dava komik olsa da OpenAI'ın yayınladığı blog yazısı da ayrı komik.

🔒 Güvenlik

Devlet destekli Kuzey Koreli hackerlar bir Windows sıfır gün açığını kullanıyorlar ve işin garip yanı Microsoft bu açığın varlığını 6 aydır bilmesine rağmen yeni kapattı. Açık hali hazırda yönetici izni kazanmış hackerların çekirdek seviyesine erişmesine izin veriyor. Bu açığı neden 6 aydır bilmelerine rağmen kapatmadılar, bilmiyoruz.

Apple detayları tam olarak açıklamasa da iOS üzerinde kullanılan iki sıfır gün açığını kapattı. Henüz güncellemediyseniz mutlaka güncellemenizi tavsiye ediyorum.

🎮 Oyun

Nintendo geçen hafta Yuzu'ya dava açmıştı ve durum oldukça hızlı sonuçlandı. Yuzu ekibi yapılan iddiaları kabul etti ve bu durumda 2.4 milyon dolar cezaya çarptırıldılar. Buna ek olarak projeye son verip alan adlarını da Nintendo'ya teslim etmeyi kabul ettiler. Neden direnmediler ve bu kadar hızlı sonuçlandı bilmiyorum ama emülatör topluluğuna geçmiş olsun diyelim. Evet insanlar korsan amaçla kullanıyorlardı ama yasal yollarla kullanmak da mümkündü ve bunun önü kapanmış oldu. En azından şu anki haliyle hala Yuzu'yu kullanabileceksiniz ama aktif olarak geliştirilmeyecek ve ulaşması daha zor olacak.

Yuzu açık kaynak bir proje olduğu için Nuzu ve Suyu adında farklı forkları çıktı. Gördüğüm kadarıyla Nuzu deposu tamamen kaldırılmış ve Suyu deposu da henüz aktif geliştirici arıyor. İleride Nintendo burayı da dava edebilir. Gerçekten Yuzu'yu devam ettirip ettiremeyecekleri konusunda kafamda soru işaretleri var ama zamanla göreceğiz.

Mobilde Nintendo DS oyunlarını oynamanızı sağlayan DraStic emülatörü ücretsiz ve açık kaynak oldu. Geliştirici zaten uzun süredir bunu yapmak istediğini ve Yuzu ile olan gelişmeler ardından bu durumu hızlandırdığını söyledi. Bunu yapmasa kâr amacı güdüyormuş gibi gözüktüğünden belki Nintendo'dan da daha ağır bir ceza yiyebilirdi. Artık bu emülatörü Android telefonunuzda ücretsiz kullanabileceksiniz.

Steam satın aldığınız oyunları gizleme özelliğini geçtiğimiz aylarda getirmişti. Artık yeni gelen bir özellikle oyunu satın alma esnasında gizleyebileceksiniz. Böylece satın alımınızdan itibaren hiçbir zaman oyun profilinizde herkese açık gözükmeyecek.

📰 Bahsetmeye Değer Haberler

Spotify, Epic Games ve Deezer gibi platformlar AB komisyonuna ortak mektup gönderdiler. Konuysa Apple'ın yeni yasalara dalga geçecek düzeyde uyması. Normalde yukarıda saydığımız platformları çok sevdiğimden değil ama gerçekten dalga geçecek düzey demekle haklılar. Bu konu hakkında kanalda bir video da çekmiştik. Apple yeni yasalara minimum düzeyde uyuyor ve kendi platformundan çıkmayı bir ihtimal haline getirse de çıkanı cezalandırıyor. Bu şirketler konu hakkında AB komisyonundan yaptırım istemişler.

Apple iCloud'ın ücretsiz limitini 5 GB koyduğu için dava ediliyor. iPhone cihazlarınızda, cihaz ayarları, uygulama ayarları ve yedeklemeleri gibi şeyleri sadece iCloud üzerinden yedekleyebiliyorsunuz ve rakip firmalarla yapabilmeniz imkansız. 5 GB gibi bir veriyi az tuttukları için ve rakip firmalara izin vermedikleri için kullanıcıyı daha üst bir plan almaya zorladıklarını baz alıyor bu dava. Ki bir açıdan haklılar. 5 GB çok az ve birçok insan mecburen aylık ödeme yapmak zorunda kalıyor.

Apple, Spotify'ın platform dışı ödemelerini uygulama içerisinde göstermesini yasakladığı için AB tarafından 1.84 milyar avro cezaya çarptırıldı. Bu da AB'nin tekelcilik karşıtı durumlar için verdiği en büyük üçüncü ceza. Bazı insanlar Apple videosunun altına "Kendi platformu kardeşim istediğini yapar size ne?" tarzı mesajlar atıyorlar ama dostlarımızın anlamadığı şey sen bir ürüne para verdiğinde o ürün senin oluyor. Bu platformlar ise senin ürününle ne yapıp yapamayacağını agresif bir şekilde belirttiğinde hem sana zarar veriyorlar hem rekabete.

Avrupa Yeni Otomobil Değerlendirme Programı, arabaların dokunmatik ekranlara fazla bağımlı hale geldiğini düşünüyor. Bu durumun sürücüde dikkat dağınıklığı oluşturduğuna ve gözlerini yoldan daha fazla ayırdıklarını söylüyorlar. Bu yüzden yeni arabalarda basit kontroller için fiziksel düğmeleri zorunlu hale getirmek istiyorlar. Ben araba kullanmadığım için bu durum hakkında ekstra yorum yapamayacağım ama sizin düşüncelerinizi merak ediyorum.

Microsoft, Windows 11'de Android uygulaması indirme özelliğini kesiyor. Mart 2025'ten itibaren Amazon'un mağazasını kullanarak Android uygulamaları indiremeyeceksiniz. Bu özelliği Windows Subsystem for Android sayesinde yapabiliyordunuz artık bu kaldırılacak. Windows 11 çıkarken bu özellik çok övülmüştü ama pek kullanılmıyor olacak ki kaldırıyorlar. Siz bu özellikle Android uygulamalarını kullanıyor muydunuz?

Apple, Epic Games'in geliştirici hesabını tamamen kapattı. Bu da demek oluyor ki Epic Games artık Apple için mağaza geliştiremeyecek. Muhtemelen bu şartlar altında en sağlam mağazayı Epic Games geliştirirdi ama Apple bu duruma izin vermeyecek gibi gözüküyor. Geçmişte bahsettiğimiz gibi Apple'ın mağazaya izin vermesi demek bu işte. İstedikleri an sizi tak diye kapı dışarı atabiliyorlar. Platformda özgürlük denen bir şey yok.

AB, Apple'ın Epic Games hesabını kapatması konusunu araştırmaya aldı. Umarım Apple'a bu konuda geri adım attırırlar. Diğer türlü AB'nin bugüne kadar uğraştıkları her şey boşuna olacak.

Apple AB'deki iPhone'lar için 2024'ün sonuna kadar Safari'yi telefondan silme özelliğini getirecek ve 2025 sonbaharına kadar da iPhone'dan kolayca Android'e veri aktarmayı getirecekler. İşin ucunda Apple olduğu için bu işlemleri de olabildiğince zorlaştıracaklarına artık şüphe kalmadı.

🎥 Ne Üretiyorum?

Bu haftanın ilk videosunda Plasma 6'yı inceliyoruz.

2023 yılında bültende paylaştığım bütün uygulamaları ikinci videomuzda sizlere gösteriyorum.

💽 Haftanın Yazılımı

Bu haftanın yazılımı bir Chrome eklentisi; Under New Management.

Yazılımın yaptığı şey eklentinizin sahibi değiştiğinde sizi uyarıyor. Bunu bilmek birçok senaryoda önemli olabilir çünkü eklentinin geliştiricisi değiştiğinde artık verilerinizle farklı şekilde ilgilenebilir. Birçok firma bu şekilde küçük-orta çaplı eklentileri satın alıp verilerinizi satıyor.

Şimdilik sadece Chrome'da var umarım Firefox eklentisini de yakında çıkartırlar.

Bu haftaki bültenin de sonuna geldik, haftaya görüşmek üzere!