Mastodon
Abone Ol
11 dk okuma süresi bülten

🪟 Windows 10 Desteği Resmi Olarak Bitti - Hafta 42/2025

Herkese selamlar dostlar! Yeni bir bölüme hoş geldiniz. Bugün 19 Ekim 2025.

📚 Bu Hafta Neler Var?

🪟 Haftanın Olayı: Windows 10 Desteği Resmi Olarak Bitti

Microsoft’un efsane işletim sistemi Windows 10 için yolun sonuna gelindi. Resmi destek süresi sona erdi. Artık kullanıcıların önünde üç seçenek var: bilgisayarları uygunsa Windows 11’e yükseltmek, yeni bir bilgisayar almak ya da uzatılmış güvenlik güncellemesini etkinleştirip bir yıl daha Windows 10’da kalmak.

💻 Pazarın Yarısı Hâlâ Windows 10’da

Asıl sorun şu: hâlâ bilgisayarların yaklaşık %40’ı Windows 10 kullanıyor. Bu da neredeyse her iki cihazdan birinin güvenlik güncellemesi almaması anlamına geliyor. Böylesine büyük bir kullanıcı kitlesinin savunmasız kalması ciddi güvenlik açıklarına yol açabilir.

Eğer geçiş yapmaya niyetiniz yoksa, ayarlardan “güncellemeler” kısmına girip uzatılmış güvenlik güncellemesini aktif etmenizi tavsiye ederim. Böylece bir yıl boyunca sisteminiz güncel kalacak.

Bir yıl sonra ne olacağı ise Microsoft’un stratejisine bağlı. Eğer o tarihte Windows 10’un pazar payı hâlâ %30-40 civarındaysa, şirketin destek süresini bir kez daha uzatması muhtemel. Ama %10’lara düşerse artık yolun sonu tamamen gelmiş demektir. Benim tahminim: seneye bu zamanlar Windows 10’un payı %25-30 bandına iner.

⚙️ Windows 11’e Geçişte Sürpriz Hata

Desteğin bitişine günler kala Windows 11’e geçmek isteyen kullanıcılar için komik bir aksilik yaşandı. Windows’un resmi ISO yazdırma aracı Windows 10 cihazlarında çalışmaz hale geldi.

Yani tam “tamam, artık geçeyim” dediğiniz anda araç sizi yarı yolda bırakıyor. Neyse ki rufus gibi üçüncü parti alternatifler hâlâ gayet iyi çalışıyor. Üstelik bu araçlar, Windows 11’in bazı gereksinimlerini de bypass edebiliyor.

🤖 Yapay Zeka

🎬 Google, Veo 3.1 ile Video Üretimini Geliştiriyor

Google, popüler video üretim modeli Veo 3’e yeni bir güncelleme yayınladı. Yeni sürüm artık girdilere çok daha sadık kalıyor, ses efektleriyle müzik kalitesini artırıyor ve hem yatay hem dikey videolar üretebiliyor. Önceki model yalnızca yatay formatı destekliyordu.

🎞️ Klip, Fotoğraf ve Nesne Kontrolü

Artık Veo 3.1’e kısa bir video klip verip “bu kişiyi veya objeyi ekle” diyebiliyorsunuz. Aynı şekilde istemediğiniz unsurları da silebiliyorsunuz. Ayrıca başlangıç ve bitiş olarak iki referans fotoğraf yükleyip aradaki geçişi otomatik olarak oluşturmak da mümkün hale geldi. Bunlar da özellikle film tarzı işler yapanlar için büyük kolaylık sunuyor.

0:00
/0:13

🧠 Sora’ya Cevap Gibi

OpenAI’ın Sora modelinin tekrar gündem olmasıyla birlikte Google’ın bu güncellemeyi duyurması tesadüf değil. Görünüşe göre rekabet hız kesmeden devam ediyor. Veo 3.1, görsel kaliteyi ve kontrolü bir üst seviyeye taşıyor. Yeni modeli Google Flow aracı üzerinden deneyebilirsiniz.

⚖️ Japonya, OpenAI’dan Anime ve Manga’yı Korumalarını Talep Ediyor

Video üretiminden bahsetmişken Japon hükümeti, OpenAI’a resmî bir uyarı gönderdi. Telif hakkı ihlallerinden kaçınılması gerektiğini belirten açıklamada, anime ve manganın “yerine konulamaz kültürel hazineler” olduğu vurgulandı.

📚 Yasalar İşlemiyor mu?

Bu çağrının etkili olacağına pek ihtimal yok. Çünkü ne OpenAI ne de diğer büyük yapay zeka şirketleri telif haklarını gerçekten ciddiye alıyor. Açık bir yaptırım ya da para cezası olmadığı sürece bu şirketlerin “etik” sınırlarını genişletmeye devam edeceğini söylemek yanlış olmaz.

🚀 Anthropic, Claude 4.5 Haiku’yu Yayınladı

Anthropic, “Claude 4.5 Haiku” adını verdiği yeni küçük modelini tanıttı. İlginç olan nokta şu: bu model, dört ay önce çıkan orta seviye “Claude Sonnet 4” ile benzer performans veriyor, hatta bazı testlerde onu geçmeyi başarıyor.

⚡ Küçük, Hızlı ve Ucuz

Haiku 4.5, çok daha az maliyetle çok daha hızlı çalışıyor. Bu da onu günlük kullanımda ve yazılım geliştirme süreçlerinde ideal hale getiriyor. Ben de birkaç senaryo denedim ve performansından oldukça memnun kaldım. Eğer Sonnet 4’ü sevdiyseniz, Haiku 4.5 kesinlikle hoşunuza gidecektir.

🔒 Güvenlik

💰 Apple, Bug Bounty Ödüllerini 5 Milyon Dolara Çıkarıyor

Apple, kullanıcının hiçbir şeye tıklamadan enfekte olmasına yol açan sıfır tıklama uzaktan kod yürütme açıkları için ödülleri 2 milyon dolara yükseltti. Belirli bonus kriterlerini karşılarsanız ödülünüz 5 milyon dolara kadar çıkabiliyor.

💸 Diğer yüksek ödüller ve neden önemli

Tek tıkla kötü amaçlı yazılım bulaştırma, yetkisiz bulut erişimi, WebKit’te imzasız kod yürütme gibi kategorilerde bir milyon dolara varan yeni ödüller var. Ödül artışı, açıkları önce etik şekilde raporlamak için üreticilerin cazibesini arttıran bir şey. Zira etik dışı aktörler bu açıklar için on milyonlar ödeyebiliyor.

🐛 Yapay Zeka, Curl Projesinde 50 Hata Buldu

🔍 AI ile gerçek hatalar keşfedildi

Yapay zeka destekli bir araştırma, ünlü açık kaynaklı curl projesinde 50 gerçek yazılım hatası tespit etti. Bu sonuç, geçmişte bazılarının yapay zekanın saçma hatalar ürettiğini iddia etmesine rağmen araçların doğru kullanıldığında çok etkili olabileceğini gösteriyor.

✅ Araç mı yoksa kullanıcı mı sorunluydu?

Projenin bakımcısı geçmişte yapay zekayla ilgili sorunlar yaşandığını söylemişti. Ancak bu vaka, sorunun araçta değil kullanıcı yaklaşımında olduğuna işaret ediyor. Kaç hatanın güvenlik açığına dönüştüğünü tam bilmiyoruz; yine de curl gibi yerleşik projelerde 50 açığın bulunması bence ciddi bir başarı.

🤝 Google, Güvendiğim Kişiler Özelliğini Ekledi

🧾 Hesap kurtarma için sosyal anahtar

Google, hesabınız için 10 kişiye kadar "güvendiğim kişiler" eklemenize izin veren bir özellik getiriyor. Şifrenizi unuttuğunuzda Google bu kişilere kurtarma kodu gönderiyor; onlar da size iletebiliyor.

⚠️ Sosyal mühendislik ve ses klonlama riskleri

Mantıken pratik bir çözüm ama sosyal mühendislik saldırılarına açık olabilir. Yapay zeka destekli ses klonlama gibi teknolojilerle bir kişinin taklit edilmesi mümkün. Ayrıca güvendiğiniz kişinin hesabı ele geçirilmişse sistem zayıf hale gelir. Bu özelliği kullanacaksanız, yetki verdiğiniz kişilerin dijital hijyenine dikkat etmeniz önemli.

🥸 Mahremiyet

📋 OpenAI'ın ChatGPT Kayıt Tutma Zorunluluğu Kaldırıldı

OpenAI’ın, ChatGPT sohbet kayıtlarını zorunlu olarak saklamasına dair mahkeme kararı kaldırıldı. Engadget’ın haberine göre, artık şirket kullanıcılar sohbetlerini sildiğinde bu verileri sunucularından da kaldırabilecek.

Hatırlarsanız 2023 sonunda The New York Times, içeriklerinin izinsiz kullanıldığı iddiasıyla OpenAI’a dava açmış ve bu yılın Mayıs ayında OpenAI’ın bazı önemli verileri gizlediğini öne sürmüştü. Mahkeme, NYT lehine karar vererek OpenAI’a tüm kullanıcı sohbetlerini (API konuşmaları dâhil) belirli bir süre boyunca saklama zorunluluğu getirmişti.

🔒 Kullanıcı verileri artık silinebilecek

Yeni kararla birlikte bu zorunluluk büyük oranda kalkmış durumda. OpenAI, yalnızca mahkemenin belirlediği birkaç özel veri grubunu korumakla yükümlü olacak. Bunun dışında kullanıcı sohbetleri artık normal şekilde silinebilecek.

Veri gizliliği konusunda rahatsız olan kullanıcılar için bu önemli bir adım. Yine de asıl merak edilen soru şu: The New York Times istediğini aldı mı? Davanın nihai sonucu henüz belli değil, ancak bu gelişme OpenAI cephesi için önemli bir rahatlama anlamına geliyor.

🐧 Özgür ve Açık Kaynak Yazılım

🔐 Firefox’a Gömülü VPN Geliyor

Mozilla, Firefox tarayıcısına yerleşik bir VPN sistemi eklemeye hazırlanıyor. Yeni özellik sayesinde kullanıcılar, adres çubuğunun yanındaki butona tıklayarak kolayca VPN’i aktif edebilecek. Şu an yalnızca sınırlı sayıda kullanıcıyla test ediliyor ancak ilerleyen dönemde herkesin erişimine açılması planlanıyor.

🕵️ Veri gizliliği politikası

Mozilla, VPN üzerinden kullanıcıların ziyaret ettiği sitelerin kaydedilmeyeceğini söylüyor. Ancak bağlantı hataları, bant genişliği kullanımı gibi teknik veriler toplanacak ve üç ay sonra silinecek. Bu da sistemin hem güvenli hem şeffaf olacağı anlamına geliyor.

Tarayıcıya gömülü VPN fikri oldukça faydalı, özellikle acil durumlarda büyük bir kolaylık sağlayabilir. Üstelik Mozilla gibi mahremiyete önem veren bir kurumun bunu yapıyor olması, güven açısından da önemli bir artı puan.

📱 FSF, LibrePhone Projesi Başlattı

Özgür Yazılım Vakfı (FSF), Android telefonları özel mülkiyet yazılımlarından arındırmak amacıyla LibrePhone projesini başlattı. Girişimin temel hedefi, Android cihazlardaki kapalı kaynak sürücü ve yazılımları tersine mühendislikle çözüp tamamen özgür alternatiflerle değiştirmek.

📱 “Tamamen özgür” bir telefon hayali

Plan, en az özel mülkiyet bileşenine sahip bir cihaz belirleyip bu cihaz üzerinde tamamen açık kaynaklı bir sistem kurmak. Projenin başında OpenStreetMap, DejaGNU ve Gnash gibi özgür yazılım projelerinin de geliştiricisi olan Rob Savoye bulunuyor.

Gerçekçi olmak gerekirse her cihazda bunu başarmak zor, ancak birkaç örnek telefon bile geliştirilebilirse büyük bir fark yaratabilir. Özgür Yazılım Vakfı’na bu cesur girişiminde başarılar diliyoruz.

💻 Donanım

👓 Apple Vision Pro, M5 ile Güncellendi

Apple, yeni M5 çipini tanıttı ve Vision Pro’yu da bu işlemciyle güncelledi. Artık uygulamalar daha hızlı açılıyor, web gezintisi çok daha akıcı hale geliyor. Yeni modelde 10 çekirdekli M5 çip bulunuyor ve ekran tarafında daha yüksek piksel yoğunluğu ile 120 Hz yenileme hızı sunuluyor.

Batarya süresi ise 2,5–3 saat seviyesine çıkarılmış. Ayrıca yeni “Dual Knit Band” adlı kafa bandı, cihazın kafada daha dengeli ve rahat durmasını sağlıyor. Vision Pro, ABD’de 3499 dolardan başlayan fiyatlarla satışa çıkacak. Görünüşe bakılırsa küçük iyileştirmeler dışında büyük bir sıçrama yok.

⚡ Apple M5 Çipi Tanıtıldı

M5 çipi, M4’e göre çoklu işlem performansında %15 daha hızlı çalışıyor ve birleşik bellek bant genişliğini %30 artırıyor. GPU tarafında ise özellikle yapay zekâ işlemlerinde 4 kata varan iyileştirme sağlanıyor.

M1’e kıyasla toplamda 6 katlık bir performans farkı var. Fakat günlük kullanıcı açısından bu farkların çoğu hissedilir düzeyde değil. M4 kullanan biri için geçiş şart değil; ama yeni cihaz alacaklar için M5 tabanlı sistemler geleceğe biraz daha dayanıklı görünüyor.

💻 MacBook Pro M5 Versiyonu Yayınlandı

Yeni MacBook Pro da M5 çiple birlikte güncellendi. GPU performansı %30 artarken, yapay zekâ tabanlı işlerde 4 kata kadar iyileştirme sağlanmış. Bellek bant genişliği %27,5 yükselmiş olsa da çekirdek sayısı M4 ile aynı kalıyor.

Tasarımda veya port diziliminde bir değişiklik yok. 16 GB RAM ve 512 GB depolama ile 1599 dolardan satışa sunuluyor. Donanım yenilemesi dışında, MacBook Pro serisinde de devrimsel bir değişiklik var diyemiyoruz.

📱 iPad Pro, M5 ile Satışa Çıktı

Yeni iPad Pro’lar da ön siparişe açıldı. 11 inç modeli 999 $, 13 inç versiyonu ise 1299 $ başlangıç fiyatına sahip. Geçen yılki M4 tasarımı birebir korunmuş.

Yalnızca M5 çipin sunduğu hız avantajı mevcut. M4 çipi tabletinizde yetmediğini düşünüyorsanız ki bunu diyecek insan sayısı bir elin parmağını geçmez, M5 çipli iPad'ler sizin için hazır.

🛡️ GrapheneOS Yeni Bir Ortakla Çalışıyor

Güvenliğiyle tanınan GrapheneOS ekibi, yeni bir donanım üreticisiyle ortaklık kurduklarını açıkladı. Normalde sadece Pixel cihazlarında çalışan sistem, Google’ın son dönemde Pixel firmware erişimini kısıtlamasıyla zor duruma düşmüştü.

Yeni ortak sayesinde GrapheneOS artık daha fazla ülkede erişilebilir hale gelecek. Henüz üreticinin adı açıklanmadı, ancak ilk GrapheneOS yüklü cihazların 2026’nın ikinci çeyreğinde piyasaya çıkması bekleniyor. Pixel’in resmî olarak satılmadığı ülkeler için bu büyük bir kazanç olacak.

📰 Bahsetmeye Değer Haberler

▶️ YouTube Video Oynatıcısı Yenilendi

YouTube oynatıcı arayüzünü yeniledi. İkonlar ve kontroller daha görünür hale geldi. Teknik açıdan temiz bir güncelleme. Görsel hiyerarşi güçlenmiş, erişilebilirlik artmış.

🧠 Alışkanlık direnci

Arayüz değişince kullanıcıların ilk tepkisi genelde olumsuz olur. Yıllardır aynı yerlerde duran butonlar yer değiştirince “çirkin” hissi doğuyor. Ama zamanla insanlar alışacaktır.

🐦 X, Kullanıcı Bilgilerini Daha Detaylı Gösteriyor

🧾 Profil üstünde hızlı özet

X’e gelen güncellemeyle profil kartında daha fazla bilgi görünecek: platforma katılım tarihi, erişim yöntemi, kullanıcı adı değişim sayısı ve bağlandığı bölge gibi bilgiler.

🤖 Bot avı için daha iyi ipuçları

Kendim X'i pek kullanmıyorum ama düzenli kullananlar için bu metrikler faydalı olacaktır çünkü X platformunda bot ve troll sayısının fazla olduğunu biliyorum.

🔔 Chrome, İnaktif Sitelerin Bildirim İzinlerini Siliyor

📴 Gürültüyü kısmak için otomatik temizlik

Chrome, uzun süredir ziyaret etmediğiniz sitelerin bildirim izinlerini kendiliğinden iptal edecek. İptal sonrası kısa bir bilgilendirme göreceksiniz. İsterseniz tek tıkla geri açabilirsiniz.

🧹 Bildirim diyetine hoş geldiniz

Google’a göre bildirimlerin yalnızca %1’i etkileşim yaratıyor. Bu yaptıkları hamle gereksiz bildirimleri azaltıyor. Benim yaklaşımım net: mümkün olduğunca az izin. Dikkat, en kıymetli kaynağımız.

🤝 Sponsor: Ekibiniz İçin Tümleşik Çözüm: Bitrix24 ile Tanışın

Birçok şirket sürekli yeni yazılımlar satın alarak hataya düşüyor. Eğer siz de bu kısır döngüye girmek istemiyorsanız, sponsorumuz Bitrix24'ün sunduğu tek portal çözümüne göz atmanızda fayda var.

📋 Görev Yönetiminden E-Ticarete

  • Bitrix24; görev takibi, ekip içi iletişim, insan kaynakları yönetimi ve site-mağaza oluşturma gibi birçok özelliği tek çatı altında sunuyor.
  • Özellikle CRM sistemi ile öne çıkıyor. Müşteri ilişkilerinizi daha etkili yönetebilir, satış sürecinizi tamamen kontrol altına alabilirsiniz.

⚙️ Otomasyon ve Yapay Zeka Destekli CRM

  • Bitrix24’ün CRM’i ile müşteri adaylarını yönetebilir, satış fırsatlarını takip edebilir, ödemeleri ve imzaları dijital ortamda alabilirsiniz.
  • SMS, e-posta gibi iletişimleri otomatikleştirebilir, iş akışlarını hızlandırabilirsiniz.
  • En etkileyici kısmıysa: CoPilot yapay zeka asistanı, telefon görüşmelerini analiz ederek CRM alanlarını otomatik olarak dolduruyor.

🌍 15 Milyon Şirketin Tercihi

  • Şu an 15 milyondan fazla şirket Bitrix24 kullanıyor.
  • Ekibinizde farklı diller konuşuluyorsa sorun yok; Bitrix24 18 farklı dili destekliyor.

💰 Kullanıcı Başına Ücret Yok

  • Diğer CRM sistemlerinde olduğu gibi kişi başı ödeme yerine, Bitrix24’te plan bazlı ödeme yapıyorsunuz.
  • Aylık ya da yıllık ödeme yaparak tüm kullanıcıları kapsayan bir sisteme sahip oluyorsunuz.

🆓 Ücretsiz Başlayın

  • Bitrix24'ün ömür boyu ücretsiz bir sürümü var.
  • 5 GB depolama alanı ve sınırsız kullanıcı desteğiyle hemen başlayabilirsiniz.

Bağlantıya tıklayarak Bitrix24'ü ücretsiz deneyebilir, ekibinize yepyeni bir düzen kazandırabilirsiniz. Bültene sponsor oldukları için Bitrix24’e teşekkür ediyoruz.

🎥 Ne Üretiyorum?

Bu hafta Omarchy Linux'u beraber inceliyoruz.

Bu haftaki bültenin de sonuna geldik, haftaya görüşmek üzere!

Kopyala ve paylaş: yusufipek.me/42-2025/