26 Şub 2023 17 dk okuma süresi bülten

🌵 Cachy OS'e Geçtim - 8/2023

Selamlar dostlar! Bu hafta yapay zeka, Flatpak ve sosyal medya kısımlarında önemli gelişmeler mevcut. Aynı zamanda ileride teknoloji camiasına büyük etkileri olabilecek bazı siyasi haberlerimiz de var. Keyifli okumalar dilerim!

🐧 Linux

🪶 Gnome Terminal'e genel sekme görünümü gelecek. Sekmeler kendi başlarına çok bir şey söylemiyor dolayısıyla tek tek tıklayıp bakmanız gerekebiliyor. Genel sekme görünümü güzel bir çözüm olmuş ama açıkçası ben terminalde pek sekme kullanmıyorum. Siz ne sıklıkla kullanıyorsunuz?

🇺 Ubuntu'nun varyasyon dağıtımları Flatpak'ı varsayılan olarak yüklemeyi bırakacak. Böyle bir karar almaları ilginç. Evet Ubuntu'nun kendisi Snap kullanıyor ama varyasyon dağıtımların daha farklı bir deneyim sağlaması gerekmez mi?

📦 GNOME ve KDE birleşerek bir önerge hazırladı. Buna göre Flathub'a, uygulama satın alma ve geliştiricilere bağışta bulunma yöntemi gelmesini istemişler. Bence olabilir. Hem geliştiriciler için daha fazla seçenek olur hem de destek olmak isteyen kişiler kolaylıkla destek olabilirler.

📦 Flathub demişken, Flathub logo değişimine gidiyor. Yeni logoyu ben daha çok beğendim. Daha modern gözüküyor. Siz ne düşünüyorsunuz?

🤖 Yapay Zeka

🔎 Arama motorlarına yapay zeka entegre etmek normal bir arama motoru çalıştırmaya göre 10 kat daha masraflı. Bana sorarsanız Google piyasanın şu anki halinden hiç memnun değil.

👴🏻 Bill Gates'e göre yapay zeka Google'ın arama motoru kârını kötü yönde etkileyecek. Neden olduğunu az çok anlayabilirsiniz. Bütün cevabı yapay zeka verirse sağdaki soldaki reklamın da çok bir önemi kalmaz. Özellikle bir de arama motoruna yapay zeka entegre etmek masraflı bir işlemken... Bakalım yapay zeka yakın zamanda Google'ın monopolisini sarsabilecek mi?

🇨🇳 Çin, kendi teknoloji şirketlerine ChatGPT bazlı bir servis sunmayın demiş. Çin de yarışa kendi yapay zekalarıyla katılmak istiyor.

🇺🇸 Amerika'da yapay zeka tarafından üretilen resimlerin telif hakkı ile korunamayacağı kararına varıldı. Bu karar bence ileride değişebilir. Diğer ülkeler için sonuç ne olacak merak etmiyor değilim.

🇲 Meta da kendi ChatGPT benzeri yapay zeka modelini çıkaracak. İsmi ise LLaMA. (Large Language Model Meta AI) Ticari olmayan bir lisans altında araştırmacılar, hükumetler ve akademisyenler için açık olacak.

🗣️ YZ'ya kendi sesini taklit ettiren birisi banka hesabında işlem yaptırmış. Ses ile kimlik doğrulama ölecek gibi gözüküyor.

📰 Bahsetmeye Değer Haberler

🚂 Valve bir güncellemeyle birlikte Steam üzerinden yüklü olan oyununuzu lokal ağdaki başka bir bilgisayara aktarabilme özelliği getirdi. Bunu özellikle Steam Deck kullanıcılarının rahatlaması için yaptılar belli ki ama hepimizin işine yarayacaktır. Artık iki cihazınız varsa oyunlarınızı tekrar tekrar indirmenize gerek kalmayacak.

🍏 Söylentiye göre iPhone 15 Pro'da güç ve ses açma tuşları yok edilecek. Yerine haptik tuşlar konulacak. Yalnız buradaki sıkıntı, neden böyle bir şey yapılsın ki? Ana sayfa tuşunda olduğu gibi ekranda yer kaplamıyor, bir şeyden kurtarmıyor. Apple'ın sürekli telefonlardan bir parça çıkarmasını siz nasıl karşılıyorsunuz merak ediyorum.

🇫 Meta, Facebook ve Instagram için üyelik servisi çıkartıyor. Tıpkı Twitter Blue gibi, tik almak için ek para ödemenizi istiyor. Şunu unutmamak lazım Meta (Facebook), Twitter'dan önce vardı ve her zaman trendleri oluşturan şirketlerden birisiydi artık görünüşe göre trendleri takip ediyor. Umarım Youtube da üreticiler için saçma sapan bir üyelik sistemi çıkartmaz...

🐦 Bu arada Twitter, SMS bazlı iki faktörlü doğrulamayı ücretli yapıyor. Çok ilginç... Artık kullanıcı, ek güvenliğini sağlamak için de para ödemek zorunda. SMS bazlı iki faktörlü doğrulamanız kalktıysa mutlaka uygulama bazlı iki faktörlü doğrulamaya geçmenizi tavsiye ederim.

⌚ Apple Watch kullanan bir kişi kestirme yaparken birdenbire saatinin ve telefonunun deli gibi ötmesiyle uyanıyor. Görünen o ki kalbi çok hızlı bir şekilde atıyor. Hastaneye gittikten sonra bir iç kanaması olduğu anlaşılıyor. Saati olmasa büyük ihtimalle iç kanaması olduğunun farkına varılmadan ölecekti. Akıllı saatlerin bu şekilde nabzı ölçmesi ve uyarması çok güzel.

🪟 Microsoft, sistem gereksinimlerine uymadığı halde yüklenen Windows 11 sistemlerde bunu hatırlatan bir filigran çıkaracakmış. Yani sisteminizin kenarında hep "Sisteminiz Windows 11 ile uyumlu değildir" gibi bir şey yazacak. Windows herkesin TPM kullanmasını acayip istiyor. Böyle bir sistemde Windows 11 kurulumu yaptıysanız çıldırmaya hazır olun. Gerçi muhtemelen o filigranın da kaldırılma yöntemi bulunur.

🌐 Chrome 110'da gelen yeni bir özellik, Chrome'un kullanmadığınız sekmeleri otomatik olarak kapatmasını sağlayacak. Bunu hâlihazırda eklentiler yapıyordu ama artık gömülü olarak geliyor ve varsayılan olarak açık. Ben açıkçası bu değişikliği sevmedim. Zaten isteyen kişiler bunu eklentilerle yapabiliyordu dediğim gibi. Bilmiyorum siz ne düşünüyorsunuz?

📈 2020'den beri ekran kartlarının fiyatları dünya genelinde 2 katına çıkmış. Fiyat yükselmesinde hep coincileri suçluyorlardı ama o devir bitmesine rağmen hala fiyatlar ilginç bir şekilde inmiyor...

🪟 Microsoft, Windows 10 ve 11'de Edge tarayıcısını bırakıp Chrome'un indirme sayfasına girmeye karar verirseniz artık önünüze kocaman "Lütfen bizi bırakmayın" gibi bir yazı çıkarıyor. Microsoft... İnsanlar indirmeye karar vermiş bırak indirsinler. Bu kadar şekilden şekle girmeye gerek yok bence.

🇸 Samsung telefonlara sesinizi klonlama özelliği gelecek ve telefona cevap veremediğiniz takdirde ekrana yazdığınız şeyi sizin sesinizde karşı tarafa okuyacak. Herhangi bir şirkete sesimi klonlaması için izin vermek mi? Teşekkürler almayayım...

🐦 Elon Musk, Twitter'ın başına geçmeden önce de algoritmanın açık olması gerektiğini savunuyordu ve görünüşe göre haftaya Twitter'ın algoritmasını açık kaynak yapacaklar. Bakalım neler olacak?

🦊 Mozilla'nın yaptığı bir araştırmaya göre, Play Store'daki uygulama gizlilik etiketlerinin çoğunluğu yanlış. Twitter, Minecraft, Facebook gibi uygulamalar da buna dahil. Bu özelliği getirip kenara atmak hoş bir şey değil. Bunu Google'ın aktif olarak kontrol etmesi gerekli, özellikle böyle en çok indirilen uygulamalar için.

🇨🇦 Kanada'da Google ve Facebook gibi şirketlerin haber kanallarıyla gelirlerini ek olarak paylaşması için bir yasa yürürlüğe girebilir. Google buna istinaden haberleri tamamen Kanada'dan çıkartsak nasıl olur diye bir test yapıyor. Yalnız Google, herkes Kanada gibi yasa çıkarırsa ne yapacaksın? Kanada'nın bu yasasına siz katılıyor musunuz merak ediyorum. Google gibi servisler haber kanallarıyla gelirlerini paylaşmalı mı?

🇬🇧 İngiltere uçtan uca şifrelemeyi tamamen kaldırmak istiyor. Signal'ın başkanı Meredith Whittaker bu yasa devreye girerse İngiltere'den çıkarız dedi. Umarım İngiltere böyle bir yasayı geçirmez. Uzun süredir gündemde ama uçtan uca şifrelemeyi bitirmek bütün dünyaya kötü bir örnek olur.

📽️ Youtube, premium üyeler için daha yüksek bit oranına sahip 1080p çözünürlüğünü getirecek. 4k'yı da ücretli yapmaya çalışıyorlardı ama onu pek kullanan yok anlaşılan. Bu yöntem insanları premiuma çekmek için bence de daha iyi.

📙 Ekşi Sözlük, BTK kararıyla engellendi. Ben Ekşi Sözlüğü pek sevmeyen tayfadayım ama elbette engellemenin yanlış olduğunu düşünüyorum. Her ne kadar yalan bilgi yayılıyor olsa da direkt bir şeylerin üstünü örtmek yerine farklı çözümler üretilmeli.

🌵 Cachy OS'e Geçtim

Evet işletim sistemimi değiştirdim ve Cachy OS'e geçtim!

Neden mi? İki sebebi var. Birincisini unuttum desem bana güler misiniz? Opensuse Tumbleweed'de beni sinirlendiren bir şeydi ama şu an bunu yazarken her neydiyse unuttum. Demek ki çok önemli bir şey değilmiş.

İkinci nedeniyse, geçtiğimiz yayında bir dostumuz çekirdeğin işletim sistemini kullanmamızda performansa olan etkisini sormuştu. Ben de genel anlamda hissedilmediğini söylemiştim. Bugüne kadar olan deneyimlerim bunu gösterse de Cachy OS'te bir sürü farklı çekirdek var ve bunu test etmek istedim. Yalnız Cachy OS'te performansı arttıran ilginç bir muhabbet daha var.

Cachy OS'in depolarındaki uygulamalar işlemci tipinize göre daha fazla performans verebilecek şekilde derleniyor. Buna normal Arch depolarındaki bütün uygulamalar da dahil! Peki diyeceksiniz ki madem böyle bir şey var diğer dağıtımlar niye bunu yapmıyor? Çünkü uyumluluk sorunu oluşsun istenmiyor ve muhtemelen uygulamaların bu şekilde derlenmesi çok büyük bir performans kazancı sağlamıyor.

Bana soracak olursanız, birkaç gündür kullanıyorum ve işletim sistemi daha hızlı ve duyarlı diyebilirim. Siz buna plasebo etkisi diyebilirsiniz ama ben öyle olduğunu düşünmüyorum. Gözle görülür bir duyarlılık söz konusu. Daha kullanmaya yeni başladım sayılır. Muhtemelen yayınlarda daha detaylı konuşuruz ve ileride bunun hakkında bir yazı/video yayınlarım.

📺 Ne İzliyorum?

💣 Pygmalion Etkisi

Öğretmenlerin belli öğrencilere karşı beklentisi yüksek olduğunda o çocuklar daha başarılı oluyor ve buna Pygmalion Etkisi deniyor. Bu da hem çevrenizdeki insanların beklentisinin hem de kendinize karşı olan beklentinin hayatınızı ne kadar etkileyebileceğini gösteriyor.

📹 Youtube Shorts Sayesinde 1 Ayda Kanalımı Nasıl Geliştirdim?

Telefonu çok kullanmadığımı ve sosyal medyayı az kullandığımı biliyorsunuz. Shorts videolarını da pek izlemiyorum ama bir içerik üreticisi olarak kısa videoların son zamanlarda yarattığı etkinin de farkındayım. Her ne kadar kısa tip içerikler çekmek istemesem de bunu üretmenin yeni kişilere ulaşmak konusunda yararlı olabileceğini düşünmeye başladım. Aşağıdaki video da Youtube'da büyüme açısından shortsların iyi bir katkıda bulunabileceğini gösteriyor.

📚 Ne Okuyorum?

✅ Mozilla, reklam engelleyicilerini Kıyametcrome'dan kurtarmak için Manifest V3 bulmacasını çözüyor

Adguard yayınladığı blog postunda Manifest v3'ün ne olduğunu, neden Chrome'da reklam engelleyicilerine bir engel teşkil ettiğini ve en sonunda da Mozilla'nın durumu nasıl kurtardığını anlatıyor.

🎓 HileGPT

Üniversitedeki bir hoca, yapay zekanın öğrencilerini nasıl etkilediğini anlatıyor ve bunu nasıl çözebiliriz sorusunu yazısında arıyor. Yapay zekayı eğitimden ayırmanın bence de artık bir yolu yok. Dolayısıyla nasıl verimli olarak birlikte götürebileceğimizi düşünmemiz gerekli.

📑 Sabah erken saatlerde yapılan üniversite derslerinin uyku bozukluğu ve akademik performans ile ilişkisi

Yapılan bir araştırmaya göre derslerin erken yapılması, öğrencilerin uyku düzenini etkiliyor ve dolayısıyla akademik başarılarını da doğrudan olumsuz yönde etkiliyor. Uykuyu çok önemsediğimi bilirsiniz. Gecenin bir vakti bu yazıyı okuyorsanız, bırakıp yarın okumaya devam etmenizi tavsiye ederim. :)

🕵🏼‍♂️ Her şeyi çalabilen bir Chrome uzantısı oluşturalım

Yazar Manifest v3'ün de gelmesiyle birlikte "Acaba istesek kullanıcının ne kadar verisini çalabiliriz?" sorusunu sorarak kullanıcının olabildiğince verilerini toplayacak bir eklenti yazıyor ve süreci anlatıyor. İlginç bir okuma olabilir. Belki bir sonraki sefer eklentilerinizi yüklerken daha dikkatli olursunuz.

🎥 Ne Üretiyorum?

Bu hafta MPV ile dil öğreniminizi nasıl hızlandırabileceğinizi anlatıyorum.

Bir diğer videodaysa Grammarly'nin mahremiyetinizi neden katlettiğini ve alternatif olarak ne kullanmanız gerektiğini anlatıyorum.

🖥️ Haftanın Komutu

Bu hafta öğreneceğimiz komut wget Bu komutla internetteki dosyaları indirebiliyorsunuz. HTTP, HTTPS, FTP ve FTPS gibi protokolleri destekliyor. Kullanmasıysa oldukça basit:

wget https://indirmek-istediğiniz-dosya.com

Tabii ki wget komutundan sonra dilerseniz belli argümanlar da belirtebilirsiniz. Örneğin dosyayı başka bir adla kaydetmek istiyorsanız -O komutunu kullanabilirsiniz. wget -O dosyamın-adı-yusuf-olsun https://blablabla.com

Veya -P komutunu kullanarak kaydetmek istediğiniz klasörü ayrıca belirtebilirsiniz. wget -P /home/yusuf/tmp/ https://blabla.com

Wget'in aynı zamanda indirmeyi devam ettirme özelliği de var! Wget ile daha fazla neler yapabileceğinizi görmek istiyorsanız aşağıdaki adrese gidebilirsiniz.

💽 Haftanın Yazılımı

Bu haftanın yazılımı TabFS ve biraz daha geliştiricilere hitap ediyor. Eklenti olarak tarayıcınıza yüklüyorsunuz ve tarayıcınızda açtığınız bütün sekmelerdeki içerikleri birer klasör olarak dosya sisteminize açıyor. "Bu ne işe yarayacak ki?" diyebilirsiniz.

Bütün sekme içerikleri birer dosya olarak kaydedildiğinden terminalde çok basit programlar yazarak tarayıcınızla etkileşim haline geçebilmenizi sağlıyor. Neler yapabileceğinize örnek olarak aşağıdaki listeye bakabilirsiniz.

Açık olan tüm sekmelerin başlıklarını listeleyin
Tüm Stack Overflow sekmelerini kapatın
Tüm sekmelerin metnini bir dosyaya kaydedin
Sayfadan görüntüleri / komut dosyalarını / diğer kaynak dosyalarını alın
YouTube Music'te çalan parçayı gösterin
Kaynak kodunu düzenlediğinizde bir uzantıyı yeniden yükleyin

Bu haftaki bültenin de sonuna geldik! Haberler ve gelişmeler hakkındaki düşüncelerinizi yorumlarda bekliyorum. Dilerseniz e-postayı cevaplayabileceğinizi de unutmayın! Bu akşam yayında görüşmek üzere!